تجهیزات گرم کننده گلخانه

سیستم ها و تجهیزات گلخانه

سیستم ها و تجهیزات گلخانه در 3 دسته زیر تقسیم بندی می شوند:

1. سیستم ها و تجهیزات گرم کننده گلخانه
2. سیستم ها و تجهیزات خنک کننده گلخانه
3. سیستم ها و تجهیزات تهویه ای گلخانه

در این آموزش به توضیح درباره "تجهیزات گرم کننده گلخانه" خواهیم پرداخت.

1- سیستم ها و تجهیزات گرم کننده گلخانه

از مزیت گلخانه ها، بخصوص گلخانه های تونلی، امکان ایجاد سیستم های گرم کننده می باشد که با استفاده از این سیستم ها زمان کاشت را بدلخواه تغییر می دهیم.

نکات مورد توجه که قبل از استفاده از سیستم های گرم کننده بایستی مورد توجه قرار بگیرد عبارتند از:
الف) عدم نشتی گاز مونوکسیدکربن: هر گونه سیستم حرارتی که در داخل گلخانه استفاده می شود باید دقت کامل شود که تولید دود و گاز مونوکسیدکربن ننماید. در صورت ورود گاز مونوکسید کربن به محیط گلخانه، ایجاد آلودگی خواهد نمود.

نکته: شعله آبی، تولید دی اکسیدکربن می کند اما اگر شعله بصورت قرمز رنگ باشد، آنگاه تولید مونوکسیدکربن خواهد نمود.

ب) رعایت فاصله بخاری از گیاهان: سیستم حرارتی حتی الامکان جایی نصب شود که از بوته های کشت شده، فاصله داشته باشد. زیرا حرارت و هوای خشک باعث از بین رفتن بوته ها خواهد شد.

ج) سرویس صحیح سیستم حرارتی: سوخت مشعل باید کاملا با مقدار لازم هوا ترکیب شده و سوخته شود، بنابراین باید بصورت صحیح سرویس شود.

د) مخزن سوخت در زیر زمین نگهداری شود و یا بصورت کامل عایق بندی شود: اگر از گازوئیل بعنوان سوخت استفاده شود، مخزن سوخت نبایستی در فضای آزاد نگهداری شود و لوله های سوخت رسانی نیز نبایستی از روی سطح زمین و هوای آزاد عبور داده شود. زیرا احتمال یخ زدگی در آنها وجود دارد. همچنین عصرها احتمال وارد شدن هوای مرطوب به داخل مخزن و ایجاد قطره وجود دارد. این قطره ها میزانشان افزایش یافته و باعث خرابی قطعات مشعل سوخت می شوند.

ه) نصب ترموستات: نصب ترموستات در داخل گلخانه با فاصله مناسب از سیستم حرارتی صورت می گیرد و وجود ترموستات برای کنترل دمای گلخانه الزامی می باشد.
توجه: محل قرار گرفتن ترموستات از نظر ارتفاع از سطح زمین بایستی همواره در نزدیکی جوانه ی انتهایی گیاه باشد. اگر در ارتفاع بیش از حد قرار گیرد، بدلیل اینکه گرما در ارتفاع بیشتر است، ترموستات دچار خطا می شود. همچنین دوباره متذکر می شویم که ترموستات باید از مشعل دور باشد تا دچار خطا نشود.

توجه: فن گردش هوا بر روی سرستون ها می تواند گردش هوا در داخل گلخانه را تضمین کند و به این ترتیب دمای یکسانی را در تمام فضای گلخانه خواهیم داشت. در واقع بدون استفاده از فن ها، هوای گرم در بالا قرار گرفته و هوای سرد در اطراف گیاهان ایجاد می گردد.

خ) نصب دماسنج حداکثر-حداقل: برای آگاهی بیشتر از شرایط دمایی گلخانه در 24 ساعت گذشته و تنظیم بهتر دما می توان، در نقاط مختلف گلخانه از دماسنج حداکثر-حداقل استفاده نمود.

ح) استفاده از بخاری با توان گرمایی مناسب: جهت جلوگیری از هر گونه سرمازدگی احتمالی یا افت دمایی در گلخانه بایستی از قبل، مقدار حرارت مورد نیاز در گلخانه محاسبه گردد و  براساس این محاسبه، سیستم حرارتی را طوری انتخاب نماییم که ظرفیت تولید دمای لازم در گلخانه را داشته باشد.
برای محاسبه حرارت مورد نیاز در یک گلخانه، بایستی از فاکتورهای زیراستفاده نمایید:
فاکتور 1: دمای بهینه (Optimum) جهت رشد گیاه مورد نظر درگلخانه را باید بدانیم. بعنوان مثال، دمای بهینه برای رشد خیار در گلخانه 25 درجه سانتیگراد است.

فاکتور 2: از طریق اداره هواشناسی، کمترین دما در 10 سال گذشته را مطلع شویم.

فاکتور 3: آگاهی از سطح پوشش گلخانه

فاکتور 4: آگاهی از ضریب اتلاف دمایی پوشش گلخانه: ضریب گرمایی تلف شده از پوشش گلخانه متفاوت می باشد و بستگی به نوع پوشش گلخانه دارد. در گلخانه های پلاستیکی به ازاء هر درجه اختلاف حرارت داخل و خارج از گلخانه حدود 79/5 کیلو کالری حرارت در ساعت از هر متر مربع پلاستیک از دست می رود. این حرارت از دست رفته را ضریب گرمایی تلف شده می نامند. این ضریب برای گلخانه های دو جداره 85/3 کیلو کالری و برای فایبر گلاس 3/5 کیلو کالری می باشد. در گلخانه های دوجداره با فاصله 5/2 تا 10 سانتیمتر بین جداره دو پوشش، تقریبا 30 تا 40 درصد گرما بیشتر ذخیره می شود.

بنابراین مقدار حرارت مورد نیاز یک گلخانه برابر است با:

سطح پوشش گلخانه X ضریب گرمایی تلف شده X اختلاف دمای داخل و بیرون گلخانه X ده درصد = مقدار حرارت مورد نیاز گلخانه

نکته: در گلخانه های کره ای برای ایجاد دو جداره در سقف از یک رول پلاستیکی روی سرستون ها استفاده می شود و در شب باز شده و در روز جمع می گردد. در واقع فضای بین قوس و پلاستیک مذکور باعث کاهش اتلاف گرمایی در شب می شود.

انواع تجهیزات گرم کننده گلخانه

تجهیزات گرم کننده گلخانه به 4 سیستم زیر تقسیم می شود:

الف) سیستم دمنده حرارتی

ب) سیستم آبگرم یا سیستم حرارت مرکزی

ج) سیستم گرمای زیر بستر کشت

د) سیستم بخاری معمولی

الف) سیستم دمنده حرارتی

سیستم دمنده حرارتی از متداول ترین سیستم های گرم کننده در گلخانه ها می باشد.

سیستم دمنده حرارتی از یک سیستم دو جداره تشکیل شده که جداره ی وسط آن بوسیله ی مشعل گازی یا گازوئیل سوز که بشدت گرم شده و دود از لوله خروجی آن به بیرون از گلخانه هدایت می شود که این عمل باعث گرم شدن هوای موجود در جداره ی بیرونی و هوای اطراف جداره ی میانی می شود.
بوسیله دمنده ی قوی، هوای گرم شده در جداره ی میانی، بشدت بوسیله ی لوله ی فلزی یا تونل نایلونی به قطر 30 تا 40 سانتیمتر که در اطراف آن سوارخ هایی تعبیه شده بطور یکنواخت درگلخانه توزیع می شود.

این گونه دمنده های حرارتی نسبتا ارزان و قدرت حرارتی خوبی هم دارند. همچنین راه اندازی و سرویس این سیستم نسبتا ساده است.

از این سیستم ها در گلخانه های موقت و تونل های پلاستیکی استفاده می شود.

نکته: امروزه از جت هیترها نیز استفاده می شود، این سیستم ها گازسوز یا گازوئیل سوز بوده و جایگزین دمنده های حرارتی شده است.

ب) سیستم آبگرم یا سیستم حرارت مرکزی

این سیستم همانند شوفاژ عمل می کند و آب داخل دیگ بوسیله مشعل گازسوز یا گازوئیل سوز در خارج از گلخانه گرم شده و سپس توسط لوله به داخل گلخانه هدایت می گردد.

سیستم حرارت مرکزی در گلخانه های دائمی استفاده می گردد و لوله های آبگرم در امتداد دیواره های جانبی گلخانه و بین ردیف های کاشت قرار می گیرد. و همچنین می توان در چندین نقطه از گلخانه رادیاتور قرار داد که آبگرم وارد آنها شده و همچنین با نصب یونیت می توانیم آبگرم را بصورت هوای گرم واردگلخانه نماییم.

محاسن سیستم حرارت مرکزی

- سالم ترین و تمیزترین نوع گرما: گرمای تولید شده در سیستم حرارت مرکزی، عاری از هرگونه آلودگی است. سالم ترین و تمیزترین نوع گرما در سیستم حرارت مرکزی تولید می شود.

- گرم ماندن لوله های آبگرم با قطع شدن ناخواسته سیستم: در صورتی که به هر علت سیستم از کار بیفتد دمای گلخانه بصورت ناگهانی کاهش نمی یابد و شُک به گیاه وارد نمی شود، زیرا آب گرم در داخل سیستم، تا مدتی بحالت گرم باقی می ماند.

- عبور لوله های آبگرم از زیر بستر کشت: با وجود سیستم حرارت مرکزی، امکان استفاده از گرمای زیر بستر کشت بوسیله لوله های آبگرم فراهم می گردد. بخصوص در مناطق سرد، این ویژگی بسیار کارآمد خواهد بود.

عیب سیستم حرارت مرکزی

- هزینه بالا: هزینه نصب و راه اندازی سیستم حرارت مرکزی نسبت به سایر سیستم ها بالاتر است.

ج) سیستم گرمای زیر بستر کشت

از سیستم گرمای زیر بستر کشت، برای سرعت بخشیدن به رشد ریشه استفاده می شود و همچنین می توان در گلخانه های تکثیر برای گرم نگهداشتن بستر کشت بذر یا قلمه استفاده نمود.

سیستم گرمای زیر بستر کشت، برای کشت های گلدانی و تولید نشاء نیز باعث تسریع در جوانه زنی بذر و رشد نشاء خواهد شد.

نکته قابل توجه اینکه از این سیستم نمی توان به تنهایی برای تأمین حرارت مورد نیاز فضای داخل گلخانه استفاده کرد و بایستی مشترکاً با سایر سیستم ها استفاده نمود.

د) سیستم بخاری معمولی

در گلخانه های سنتی از بخاری های معمولی استفاده می گردد و بصورت نفت سوز یا گازوئیل سوز می باشند. عیب این روش آلودگی بسیار بالای آنهاست.

• قبلی
• بعدی